/w=48,quality=90,fit=scale-down){kind=small}
ViMột khảo sát nho nhỏ để bắt đầu:
Trong bảng đăng ký tham gia sự kiện tự học online “
” do RainbowVI tổ chức, mình có đặt một câu hỏi đơn giản là:
“Tại sao bạn muốn tham gia sự kiện này?”
Với khoảng 30 câu trả lời, mình thấy có những cụm từ sau xuất hiện: “quản lý thời gian”, “kỷ luật”, “vượt lười”
Khảo sát chưa bao giờ làm mình thất vọng vì mình được nhìn thấy những dữ liệu thú vị của các bạn trẻ trong câu trả lời của các bạn. Mình rất bất ngờ khi thấy rằng động lực cho các bạn dậy sớm là mong muốn rèn luyện tính kỷ luật và kỹ năng quản lý thời gian. Sự thật thì dậy sớm không có nhiệm màu như vậy đâu. Bạn thử mở lòng tham khảo suy nghĩ và phân tích của mình nhé!
Việc dậy sớm chưa hẳn là tốt và phù hợp với nhiều người nếu họ thật sự cần thời gian để ngủ. Mình chọn tổ chức sự kiện buổi sáng vì nó phù hợp với nhóm quản lý. Trong hai khung giờ ít bị ảnh hưởng bởi sinh hoạt gia đình, học tập và làm việc, thì mình rất khó có lý do để khuyến khích các bạn làm việc lúc tối khuya. Mình dễ thuyết phục các bạn đi ngủ sớm và dậy sớm hơn. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chọn thức khuya vì đó là khung thời gian làm việc hiệu quả đối với họ. Và, họ hoàn toàn ổn.
Mình sẽ không đề cập quá nhiều về lợi ích của việc dậy sớm với một số nhóm người cụ thể vì thói quen hay nhu cầu làm việc của họ. Mình chỉ đề cập dậy sớm như một trải nghiệm mới và sau đây là một số quan điểm để các bạn cân nhắc khi muốn tạo thói quen dậy sớm nhé:
Xu hướng và văn hóa truyền cảm hứng hiện đại
Chúng ta sẽ tìm thấy rất nhiều sách viết về lợi ích của việc dậy sớm chứ ít thấy ai khen thói quen thức khuya. Những cuốn sách này, hay chính những bài viết marketing cho chúng sẽ liên kết thói quen dậy sớm với các từ khóa “thành công,” “quản lý thời gian,” “tốt cho sức khỏe,” và “làm việc hiệu quả.” Chúng là điều mà các bạn trẻ luôn mong muốn. Và thế là các bạn trẻ có thể nghĩ đơn giản rằng nếu chúng ta có thói quen dậy sớm thì thành công và sức khỏe sẽ đến với chúng ta. Điều đó không đúng cho tất cả mọi người! Cơ thể, thói quen và hoàn cảnh sống mỗi người mỗi khác. Dậy sớm cũng vì thế mà bị ảnh hưởng mới cái yếu tố kể trên. Để có được một buổi sáng tràn đầy sức sống lúc 5-6h sáng, bạn phải thư giãn và đi ngủ sớm để cơ thể có đủ thời gian nghỉ ngơi cần thiết.
Các dẫn chứng khoa học sẽ cho chúng ta thấy về tầm quan trọng của việc hiểu cơ thể, hiểu thói quen sinh hoạt và lối sống của chúng ta, ngủ đủ giấc và thường xuyên trong thời gian dài. Hãy coi trọng sức khỏe của bạn hơn là câu chuyện dậy sớm theo phong trào và nhất là khi bạn chưa hiểu rõ cơ thể của mình. Khi bạn khỏe mạnh, minh mẫn thì bạn sẽ dành thời gian của mình để học tập và làm việc cũng tốt hơn.
Một nghiên cứu tham khảo: https://www.nature.com/articles/s41598-017-03171-4
"Dậy sớm không dễ nên chắc làm được sẽ học được tính kỷ luật và thói quen quản lý thời gian đó"
Đối với người không quen dậy sớm thì việc dậy sớm đột ngột rất khó. Thật ra thì làm cái gì mới cũng khó giai đoạn ban đầu mà người ơi!😉 Khi bắt đầu tạo thói quen để học từ vựng tiếng Anh mỗi ngày, thực hành thiền mỗi ngày, đi phòng gym, dành thời gian để học kỹ năng mới, làm nội dung cho podcast mỗi tuần, chúng ta đều thấy có sự khó khăn. Đó là vì các tế bào thần kinh và cơ thể của bạn chưa quen với những tín hiệu để giúp bạn có thể tiến hành những việc này. So sánh với những thói quen như lướt điện thoại hay xem phim liên tục thì chúng đã trở thành những phản xạ mà cơ thể dễ dàng tạo điều kiện cho chúng xảy ra hơn.
Một số cách để tạo tín hiệu cho cơ thể có thể kể đến như là tạo một không gian học và làm phù hợp, gặp những người có chung mục đích, tạo thay đổi nhỏ từng chút một, và tập trung vào một thói quen mới thôi. Như vậy thì vừa kết hợp thói quen mới là dậy sớm, rồi thêm dậy sớm để học hay làm một cái gì đó mới nữa thành hai thứ mới phải làm rồi. Vô tình bạn không dậy sớm thành công thì bạn cũng không học luôn 😅 Vậy thì, dậy sớm hay là học kỹ năng mới là thói quen mà bạn cần phải tập trung hơn? Hãy tìm hiểu về mục đích thật sự và thỏa thuận với bản thân về lợi ích của việc tạo ra một thói quen mới để bạn có một sự động viên từ bên trong. Hãy quan sát và để cơ thể của bạn có thời gian học thói quen mới thay vì có những mong đợi về sự thay đổi nhiệm màu sau một đêm.
... dậy sớm hay là học kỹ năng mới là thói quen mà bạn cần phải tập trung hơn?
Một nghiên cứu tham khảo về hình thành một thói quen: https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2020.00560/full
Dậy sớm chưa chắc đồng nghĩa với tính kỷ luật
Tính kỷ luật đề cập tới khả năng quản lý cơ thể và cảm xúc để bạn có thể vượt qua những giới hạn của bản thân theo một lộ trình rèn luyện cụ thể. Mình sẽ không cho rằng không dậy sớm được là một giới hạn cần thiết mà chúng ta cần vượt qua. Trừ khi bạn buộc phải dành thời gian buổi sáng để làm một việc cụ thể nào đó mà buổi tối thì không làm được thì, như đã đề cập ở trên, khi cơ thể bạn khỏe mạnh nhờ ngủ đủ và được chăm sóc tốt, bạn sẽ có năng lượng để làm việc và chinh phục những giới hạn có ý nghĩa hơn với cuộc sống của bạn. Cơ thể của chúng ta rất khác nhau. Bạn sẽ rất ngạc nhiên khi khám phá rằng đôi khi, việc dậy sớm đôi khi không phụ thuộc vào nổ lực kỷ luật của bạn, mà phụ thuộc vào đặc tính di truyền và tuổi tác của bạn.
Tham khảo: https://healthmatch.io/blog/how-genetics-determine-if-youre-an-early-bird-or-a-night-owl
Mình cũng không phủ nhận hoàn toàn lợi ích của việc dậy sớm đúng cách. Nếu chúng ta chuẩn bị tốt cho cơ thể đêm trước đó và thành công trong việc dậy sớm, thì điều đầu tiên bạn làm vào buổi sáng đôi khi sẽ đạt hiệu suất tốt hơn là xử lý chúng vào cuối ngày, khi mà bạn năng lượng bạn đã cạn kiệt và chỉ mong được nghỉ ngơi. Trong trường hợp đó, tính kỷ luật sẽ được rèn luyện khi bạn tạo thói quen và quyết tâm chuẩn bị cho cơ thể một đêm ngủ sớm ngon giấc.
Có một số người chịu nhiều khó khăn vì chu kỳ ngủ-thức của họ bị rối loạn. Chồng của mình là một ví dụ. Anh ấy bị chứng ngủ không sâu. Nhiều đêm chỉ ngủ được có 4-5 tiếng thôi. Những người này có thể thức dậy rất sớm nhưng phải ngủ bù vào buổi chiều. Họ sẽ không tự hào kể với bạn rằng học là người biết kỷ luật tốt đâu mà họ sẽ kể cho bạn rằng họ chỉ mong một giấc ngủ dài và đủ để họ không thấy mệt mỏi trong ngày. Nhưng họ vẫn cố gắng hiểu cơ thể và sắp xếp thời gian sinh hoạt nhịp nhàng với cơ thể của họ.
...khi cơ thể bạn khỏe mạnh nhờ ngủ đủ và được chăm sóc tốt, bạn sẽ có năng lượng để làm việc và chinh phục những giới hạn có ý nghĩa hơn với cuộc sống của bạn.
Hãy tử tế chăm sóc cơ thể của chúng ta để có thể sống vui khỏe
Nếu việc dậy sớm đột ngột khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và áp lực lên sinh hoạt của bạn đêm trước đó, bạn nên cân nhắc liệu thay đổi đồng hồ sinh học là dành cho bạn. Nếu bạn muốn tiếp tục cho cơ thể cơ hội, có thể bạn phải thay đổi những thói quen sinh hoạt khác và thực hiện chúng một cách từ từ. Mình vẫn ưu tiên làm những thứ mình thấy vui và làm khi mình thấy khỏe. Nếu chúng ta dậy sớm mà không vui và không khỏe thì cũng không đáng đâu nè. Mà lỡ nếu chúng ta không thể dậy sớm được cũng đừng vì thế mà cảm thấy tội lỗi nha.
Đầu năm 2024, mình bị bệnh khá nặng. Mình buộc phải ngủ rất nhiều và liên tục có những suy nghĩ tiêu cực vì cơ thể mình không chịu làm việc và học hành có năng suất tốt như bình thường. Mình đã phải tham gia trị liệu để có cách hiểu mới về cơ thể của mình.Thời gian biểu của mình thay đổi theo hoàn cảnh sống mới. Đa phần mình dành thời gian đọc sách, thư giãn, không giận bản thân, không háo hức chăm chỉ và chấp nhận rằng "Cái gì cũng có thể chờ đợi được. Mình phải khỏe cái đã!" Mỗi ngày thức dậy, mình chỉ mong mình khỏe hơn ngày hôm trước. Vì vậy, nếu bạn trong giai đoạn phải ưu tiên cho việc thư giãn và vui khỏe, thì không cần ép bản thân phải chăm chỉ hay kỷ luật gì đâu nha.
Nếu việc dậy sớm đột ngột khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và áp lực lên sinh hoạt của bạn đêm trước đó, bạn nên cân nhắc liệu thay đổi đồng hồ sinh học là dành cho bạn.
Vậy tại sao mình lại đề xuất dậy sớm để học một cái gì đó cùng với mình?
Mình mơ ước lắm có một khung giờ phù hợp với tất cả mọi người. Nhưng điểu đó là không thể. Do đó, mình muốn cho bạn một một lý do, một cơ hội để thử khám phá bản thân bạn và khuyến khích bạn thật sự dành thời gian cho một việc nào đó mà mãi bạn chưa thể hoàn thành. Mình cũng hiểu rằng nếu bạn thấy dậy sớm khó khăn và bạn tìm được một khung thời gian phù hợp hơn cho thời gian biểu của mình, thì sự kiện "Thời gian đâu mà học" sẽ không còn phù hợp cho bạn nữa. Nhưng nếu bạn có thể dành 1-2 tiếng như sự kiện khuyến khích, bạn sẽ thể nhìn lại sau một thời gian và bất ngờ với thành quả của bản thân. Từ đó, bạn hiểu được giá trị của thời gian và thói quen đối với các kế hoạch mà bạn lập ra. Tạo thói quen phù hợp mới chính là cái bạn đang đầu tư cho tương lai của mình. Bạn sẽ học cách lựa chọn phù hợp với cơ thể, suy nghĩ kỹ trước khi hành động và hiểu được sự ảnh hưởng của những lựa chọn và hành động đó cho cuộc sống của mình. Đó là mong ước lớn nhất của mình và nhóm tổ chức.
Đọc tới đây thì bạn có muốn thay đổi câu trả lời cho câu hỏi khảo sát ban đầu không nè?
Câu chuyện bên lề
Ý tưởng tổ chức sự kiện này là do một trải nghiệm hữu ích của mình trong vòng hai năm qua. Tháng 4 năm 2022, mình và chồng tham gia một sự kiện tương tự tên là “Shut up and write!” (Im đi mà viết!) ở thư viện thành phố từ 10h sáng đến 1h chiều, thứ Bảy hằng tuần. Tuần nào tụi mình cũng dậy sớm, đi tàu điện 50 phút đến thư viện để tham gia sự kiện đó. Nhiều khi tụi mình dậy trễ, nhưng vẫn cố tham gia. Lý do mà tụi mình thích và tìm cách duy trì thói quen này vì tụi mình biết rằng nếu không có kế hoạch đi du lịch hay làm việc khác, tụi mình sẽ ngủ đến trưa, rồi dậy xem TV, chơi game đến chiều rồi mất luôn nguyên ngày thứ Bảy một cách vô nghĩa.
Trong vòng hai năm, mình học được cách dùng thời gian nhàn rỗi để xây dưng một kênh podcast hơn 50 tập phát sóng, một kênh instagram hơn 3k5 lượt theo dõi vào cuối năm 2023. Chồng mình viết và xuất bản rất nhiều sách trên Kindle. Tụi mình có thêm một nguồn thu nhập nho nhỏ từ những nội dung này bên cạnh công việc chính trong tuần. Tổng thời gian nhàn rỗi của tụi mình bao gồm 1 tiếng mỗi ngày cộng thêm 3 tiếng vào thứ Bảy là 8 tiếng (ít nhất) cho mỗi tuần. Gọi là “nhàn rỗi” vì những khoảng thời gian này thực sự không để nghỉ ngơi hay làm một thứ gì có ích cả. Thay vì nhớ về những khoảng thời gian phung phí đó và tiếc nuối, tụi mình cố gắng thay đổi hành vi phung phí thời gian đó khi nó sắp xảy ra.
Gọi là “nhàn rỗi” vì những khoảng thời gian này thực sự không để nghỉ ngơi hay làm một thứ gì có ích cả. Thay vì nhớ về những khoảng thời gian phung phí đó và tiếc nuối, tụi mình cố gắng thay đổi hành vi phung phí thời gian đó khi nó sắp xảy ra.
Mình hy vọng mọi người có thể trải nghiệm một chút về việc tận dụng thời gian để tạo cho bản thân một cái gì đó mới mẻ và hiểu rằng nếu bạn muốn, thời gian sẽ luôn dồi dào cho bạn làm cái bạn muốn làm.
- Vi